Het West-Nijl virus is een door muggen overgebracht virus dat ziekte kan veroorzaken bij zoogdieren en mensen. Het West-Nijl Virus wordt overgedragen van besmette (trek)vogels op zoogdieren door de beet van verschillende soorten muggen, in het bijzonder muggen van de Culex-soorten. Vooral paarden en mensen zijn gevoelig voor infectie door het West-Nijl virus, dat via de bloedbaan naar de hersenen en het ruggenmerg wordt getransporteerd. De ontstekingen van de hersenen en/of hersenvliezen kunnen ernstige en mogelijk dodelijke zenuwverschijnselen veroorzaken.
Het virus, oorspronkelijk uit Afrika, heeft zich over de hele wereld verspreid en komt tegenwoordig voor in Australië, Azië, Europa en Noord-Amerika. Het West-Nijl Virus werd in 1999 voor het eerst vastgesteld in de VS, waar het al snel een nationale epidemie werd en tienduizenden paarden ernstig verzwakte. Het sterfte percentage van besmette paarden was helaas erg hoog. Hoewel dit virus alleen kan worden overgedragen door steekmuggen (geen overdracht van paard op paard of van paard op mens), loopt elk onbeschermd paard gevaar, in het bijzonder tijdens het muggenseizoen. Onlangs dook het West-Nijl Virus opnieuw op in Europa. In 2008 deed zich in Italië een nieuwe uitbraak voor. Ondertussen is het endemisch in het Camarque gebied in Frankrijk en Italië, en werden er in 2010 uitbraken vastgesteld in onder andere Griekenland, Spanje en Hongarije. Voor het West-Nijl Virus bestaat geen specifieke behandeling. Er kan alleen symptomatisch, ondersteunend behandeld worden. Individuele paarden kunnen wel beschermd worden door middel van vaccinatie.
Symptomen
Een West-Nijl infectie bij het paard kan volledig symptoom loos verlopen, maar kan ook algemene symptomen zoals koorts, sloomheid, niet eten of wat lichte koliek geven. Soms kunnen ook neurologische symptomen optreden zoals spiertrillingen, ataxie en gedragsveranderingen. De spiertrillingen zijn meestal zichtbaar rond de ogen en de neus van het paard. In het ergste geval raken paarden verlamd en komen te overlijden of moeten worden geëuthanaseerd. Ongeveer 70% van de paarden die neurologische symptomen hebben verbeteren. Het herstel kan maanden duren en er kunnen restverschijnselen overblijven, zoals bijvoorbeeld ataxie. De verschillende ziektebeelden worden veroorzaakt door verschillende stammen van het West Nijl-virus, maar ook de mate van besmetting en de weerstand van het paard speelt een rol.
Diagnose
Het West-Nijl virus kan vastgesteld worden door bloedonderzoek bij de Gezondheidsdienst voor dieren (GD). Hier wordt een screening uitgevoerd op antilichamen tegen het West-Nijl virus. Eventueel kan deze screening ook uitgevoerd worden op hersenvloeistof, dan is het nog betrouwbaarder.
Vaccinatie
Vaccinatie van het paard en de blootstelling aan muggen voorkomen, zijn beide belangrijke factoren bij de preventie van West-Nijlziekte.
Vaccinatie kan bij paarden de kans op de gevolgen van West-Nijlvirusinfectie sterk verminderen. Dit werd duidelijk aangetoond in de VS, waar het aantal gerapporteerde gevallen bij paarden sinds de piek van 2002 meer en meer is afgenomen doordat de dieren werden gevaccineerd. Om paarden tegen het West-Nijlvirus te beschermen moet het vaccinatieprogramma ruim voor de start van het muggenseizoen (die per jaar sterk kan verschillen) zijn afgerond, zodat het paard goed beschermd is voordat het de kans loopt om gestoken te worden.
Bestrijding van steekmuggen
Insecticiden zijn een simpel en effectief middel om het aantal volwassen steekmuggen te beperken. Om de belangrijkste bron van steekmuggen aan te pakken, moet het voortplantingsgebied van de steekmuggen worden vernietigd, zodat het aantal steekmuglarven wordt verminderd. Steekmuggen leggen hun eitjes in stilstaand water, en de larfjes ontwikkelen zich daarin verder tot volwassen mug.
Ververs het water uit drinkbakken en andere waterreservoirs minimaal om de 4 dagen, maar bij voorkeur dagelijks.
Verwijder voorwerpen waarin zich water zou kunnen verzamelen (autobanden, oude voeremmers) en zorg dat de omgeving van uw paard opgeruimd blijft.
Zorg dat bakken, bussen, voorraadvaten e.d. met een deksel afgedekt zijn.
Maak goten en geulen regelmatig schoon om te voorkomen dat er water in blijft staan.
Als u er de kans voor hebt en de wetten van uw land het gebruik toestaan, kunt u overwegen om muggen etende vissen te kweken in een vijver o.i.d.
Blootstelling aan steekmuggen voorkomen
Zorg dat de paarden op stal staan tijdens de avond- en de ochtendschemering, wanneer steekmuggen het meest actief zijn.
Laat ’s nachts niet onnodig licht branden, zodat geen steekmuggen worden aangetrokken of gebruik fluorescerend licht; dit heeft namelijk geen aantrekkende werking op steekmuggen.
Breng steekmugbestendige schermen aan voor de stalraampjes.
Een speciale muggendeken kan ook bescherming bieden
Behandeling
Paarden die met het West-Nijl virus in contact komen, zullen specifieke antistoffen tegen het virus aanmaken en kunnen een milde vorm van West-Nijlziekte te boven komen. In alle gevallen is echter veterinaire zorg nodig. Voor West-Nijlziekte bestaat geen specifieke behandeling gericht tegen de aandoening zelf: elke behandeling zal ‘ondersteunend’ zijn. Als een paard ernstige zenuwverschijnselen vertoont, is het nodig om het dier op te nemen in een kliniek. Dergelijke paarden moeten in een omgeving worden gebracht die veilig is, met gepolsterde wanden en een dikke bodembedekking. Eventueel moet het hoofd van het paard worden beschermd, zodat het dier zich niet kan verwonden. Paarden die niet zonder steun kunnen staan, moeten in een speciale draagband worden gehangen.
Er dient voor gezorgd te worden dat de vochtvoorziening en voeding voldoende zijn. Als een paard niet in staat is om zelf te eten en te drinken, kan het nodig zijn om vloeistoffen en voeding via een infuus toe te dienen. Andere ondersteunende maatregelen kunnen bestaan uit het toedienen van ontstekingsremmers, de dieren in een ‘roesje’ houden en antivirale middelen, hoewel het nut van deze laatste nog onduidelijk is. Het kan vele maanden duren voordat zieke dieren hersteld zijn. Vaak zal er schade blijven, de kans dat een sportpaard zijn oude niveau weer bereikt is minimaal. Als een paard een ernstige hersenontsteking overleeft, kan er sprake zijn van blijvende schade aan het centrale zenuwstelsel.
Ent jij je paard al tegen het West-Nijl Virus?
Bronnen:
