Veel paardeneigenaren hebben wel eens van spat gehoord. Maar wat is het nu precies? En wat kun je doen als je paard spat heeft? Wat is het toekomstperspectief voor een paard met spat?
Spat is eigenlijk een verzamelnaam voor botgerelateerde aandoeningen aan het spronggewricht, veelal door slijtage. Of zoals ze het in medische termen benoemen: spat is osteo-artrose van het tarsometatarsaal -en distaal intertarsaal gewricht in de sprong van het paard.
Maar hoe weet je nu of je paard spat heeft? Het eerste symptoom van spat is vaak een bepaalde stijfheid in het achterbeen. Een paard beweegt dit been minder, om het spronggewricht zo min mogelijk te buigen. Ook kan het paard moeite hebben met het optillen van het achterbeen en slepen daardoor met de toon van de hoef over de grond. In het gewricht wordt vaak extra bot en kraakbeen aangemaakt, waardoor het gewricht minder soepel kan bewegen. Oppervlakten die glad horen te zijn worden ruwer en zullen minder makkelijk over elkaar kunnen glijden. Dit zorgt voor pijn en minder flexibiliteit. Soms is er ook een harde zwelling waar te nemen in het spronggewricht als gevolg van het woekeren van het bot.
Spat is een vorm van artrose en ontstaat doordat het kraakbeen in het gewricht herhaaldelijk licht beschadigd. Door deze beschadigingen neemt de kwaliteit van het kraakbeen af. Soms verminderd het kraakbeen zelfs. Dit kan weer een reactie geven op het botweefsel en ontstaat er verval of woekering van het bot. Spat komt vaak voor bij oudere paarden, maar kan ook staan door overbelasting door te intensief trainen of trainen op een slechte bodem, trauma's of een blessure en verkeerde belasting. Spat kan ook erfelijk zijn. Dit is een geleidelijk proces en het kan jaren duren voor je iets aan je paard merkt.
Spat kan niet genezen worden, maar de pijn en ontsteking kan wel onder controle gehouden worden. Er kan een behandeling volgen met ontstekingsremmers, zoals NSAID's, corticosteroïden, tiludroninezuur (tildren) of hyaluronzuur. Daarnaast kan er ook gekozen worden voor een chirurgische behandeling, waarbij gewricht wordt vastgezet en/of uitgeboord zodat het vastgroeit. In Nederland wordt vaak de voorkeur gegeven aan een niet-chirurgische therapie bij spat. Vaak wordt een paard met spat weer pijnvrij doordat de gewrichten aan elkaar groeien. Er zal wel een mate van stijfheid blijven omdat het gewricht minder beweeglijk is.
Naast de genoemde behandelingen kan er ook gekozen worden voor ondersteunende behandelingen zoals: shockwavetherapie, orthopedisch beslag, fysiotherapie, osteopathie, supplementen als duivelsklauw, silicium of kurkuma. En zo zijn er nog meer alternatieve behandelingen die het paard kunnen ondersteunen.
Denk je dat je paard last van spat heeft? Contacteer dan de dierenarts voor onderzoek. Deze zal een kreupelheidsonderzoek doen en kan met röntgenfoto's vaststellen of het inderdaad om spat gaat.
