Winter is coming! Officieel is het vanaf 21 december echt winter. Maar halverwege december hadden we al even een voorproefje van de kou met nachten van soms wel -7 graden Celcius. Voor een ongeschoren gezond paard is een temperatuur tussen -5 en 15 graden Celsius het meest comfortabel. Toch is het wel nodig om met vorst wat extra maatregelen te nemen. En zeker als je paard geschoren is of geen goede gezondheid heeft.
In een eerdere blog schreef ik al dat ons gedomesticeerde paard afstamt van vier oertypen: de oer-pony, het toendrapaard, het steppepaard en het woestijnpaard. Eigenlijk kent ieder type wel een wat schralere winter en een rijkere zomer qua voeding. Dat wil zeggen dat paarden in de lente en zomer over het algemeen aankwamen in gewicht, maar dit extra gewicht in de winter weer verloren wanneer het kouder werd en er minder voedsel beschikbaar was.
Vind je het leuk om meer over de oertypen te lezen? Je vindt de blog hier: Equus ferus caballus - de vier oertypen - Blog - Equinemarkt Forum
Ruwvoer
Onze huidige paarden hebben het een stuk makkelijker. Zij worden over het algemeen goed verzorgd en hebben voldoende voedsel, zowel in de zomer als in de winter. Maar vaak zie je nog steeds dat veel paarden dikker de zomer uit komen door het verse gras. In de winter is er echter goed en rijk hooi beschikbaar, waardoor afvallen veel lastiger gaat dan bij de oerpaarden.
Tegelijkertijd heeft een paard meer brandstof nodig om zich warm te houden in de winter. Ruwvoer houdt de motor draaiend, dus dat moet voldoende verstrekt worden om te voorkomen dat een paard het koud krijgt. Omdat ons Nederlandse hooi eigenlijk te rijk is voor de paarden, maar je toch veel ruwvoer wilt verstrekken is het goed te kijken naar hooi met grove vezels of eventueel ander vezelrijk ruwvoer bij te voeren. Ook nu is het voeren in slowfeeders aan te raden, zodat ze wel continu kleine beetjes kunnen eten, maar zich niet vol kunnen proppen.
Gras
Wanneer je paard gewend is om het hele jaar door op de wei te staan, kan dit ook in de winter. Voor paarden die dit niet gewend zijn, moet je waken voor het hoge fructaangehalte in het gras. En ook voor paarden die gevoelig zijn voor hoefbevangenheid kan gras in de winter gevaarlijk zijn. Zodra de bodemtemperatuur onder de 5 graden komt stopt het gras met groeien. Wanneer gras stopt met groeien zal het gras suiker op gaan slaan als fructaan. Wanneer de temperatuur stijgt en de omstandigheden zijn goed, zal het gras weer gaan groeien en het fructaan omzetten. Dit kan gedurende de hele dag gebeuren. Bij vorst zit er dus meer fructaan in het gras.
Deze paarden gaan in de winter dagelijks een uurtje op de wei
Fructaan zit vooral in het onderste deel van het gras, wat dus dicht bij de grond zit. Dit is het stuk waar de groei plaats vindt en dus beschermd dient te worden. Fructaan wordt verteerd in de dikke darm. Door de afbraak van fructaan komen vluchtige vetzuren vrij. Bij teveel fructaan verzuurt de dikke darm en hierdoor kunnen endotoxines vrijkomen. Deze kunnen de darmwand beschadigen en zo in het bloed terecht komen. Door deze gifstoffen is er een verhoogde kans op hoefbevangenheid. Daarom is het belangrijk voorzichtig te zijn met gras in de winter.
Bijvoeren
Mocht je paard moeite hebben met op gewicht blijven of je hebt bijvoorbeeld een wat ouder of niet helemaal fit paard, kun je extra bijvoeren. Ook hier is een vorm van ruwvoer aan te raden, zoals grasbrok of bietenpulp, omdat dit de interne motor warm houdt. Eventueel kan er gekozen worden om een deken op te leggen om het paard een handje te helpen en warm de winter door te komen. Lees meer over dekens in deze blog: Herfst: dekens - Blog - Equinemarkt Forum
Isolerende wintervacht
Naast ruwvoer is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je paard zijn weerstand op peil houdt en dus voldoende mineralen, sporenelementen en vitamines binnen krijgt. Met een balancer vul je eigenlijk alles aan. Maar ook wat extra eiwitten en vetten kunnen een ouder, niet fit of juist jonger paard een handje helpen bij strenge vorst. Een lauwwarme slobber wordt vaak gewaardeerd.
Is je paard gezond? Dan is de voor temperaturen boven de -10 vaak de wintervacht en extra ruwvoer en een balancer voldoende om zich warm te houden.
Water
Naast voeding is het ook in de winter noodzakelijk om voldoende water aan te bieden. In de winter zal een paard minder water nodig hebben dan in de zomer, omdat hij minder zweet en dus vocht verdampt. En ook verschil in ruwvoer kan bepalen hoeveel water je paard nodig heeft. Gras bevat het meeste water. Voordroog bevat zo'n 30-40 % vocht, terwijl goed droog hooi maar 10-15% vocht bevat. In de winter zijn we vaak op hooi aangewezen en is er dus water nodig om het vocht aan te vullen. Een paard of pony van ongeveer 450 kg, drinkt gemiddeld tussen de 20 en 75 liter water per dag.
In de winter is water aanbieden soms wel een uitdaging, zeker als je paard buiten staat. In stal is het makkelijker om de waterleiding en de drinkbakken vorstvrij te houden. Buiten bevriezen leidingen en slangen en ook op de waterbakken staat een laagje ijs. Er zijn van allerlei tips en trucks te vinden, van flessen water in een bak, tot een pomp van een aquarium er in hangen. Isolatie werkt nog altijd het beste, maar zelfs dat houdt strenge vorst niet tegen. Soms is het dus noodzakelijk om meerdere keren per dag het laagje ijs in de waterbak kapot te slaan. Mijn ervaring is wel: des te groter de waterbak en des te voller, des te makkelijker het voor de paarden is om het open te houden. Vul de bak dus vaker bij, zodat hij vol zit. Een goede stok of steen kan jou helpen om het ijs los te bikken.
Gelukkig zijn de winters in Nederland mild en zijn er nog altijd meer vorstvrije dagen dan dagen met temperaturen onder 0.
